Vijf dagen lang viering van de vrijheid.
Het kostbaarste voor een mens is vrijheid, van gaan en staan, van denken, zeggen en doen.
Vrijheid hebben wij 95% van de twee miljoen jaar dat ons voorgeslacht ‘mens’ genoemd wordt, gekend en is dus een geboorterecht.
Maar vanaf vijfduizend jaar geleden heeft ons ‘beschaafd worden’ dictaturen ingehouden.
Onze eerste vrijheidspogingen zoals tijdens de Franse revolutie mislukten – ook de recentelijke Arabische Lente mislukten trouwens: kennelijk is een sterke middenklasse nodig om de vrijheid te dragen.
De bewoners van de westerse landen (Europa en Amerika) hebben er niets voor hoeven doen, want bij hen heeft doorbraak van de vrije markt economie, die slechts kan functioneren in een vrije consumentenmarkt, vanaf de jaren 60 voor vrijheid gezorgd.
Leve de vrije markt dus. Helaas heeft zij vanaf de jaren 80 de kwaaie hond van het financierskapitaal aan haar been hangen, die haar bloei en voortgang vertraagt. Maar de geur van vrijheid en welvaart laat de rest van de wereld snakken naar die van het Vrije Westen. Het vieren daarvan is dus alleszins gerechtvaardigd.
Democratie blijft mensenwerk. De kwaaie hond is maar één der problemen die ons noodzaken om de democratie beter te gaan onderhouden dan we tot nu toe – door simpel rood maken van een rondje op een stemformulier, eens in een vierjaarlijkse regeerperiode – deden.
Er heerst hier trouwens behoorlijk grote onvrede over in onze samenleving. Ook al hebben wij vrijheid en een ongekend grote bestaanszekerheid (als we kijken naar eeuwen terug en naar de huidige rest van de wereld), toch ‘mort het volk’. Bij de recente verkiezingen voor de Provinciale Staten Mensen leverden proteststemmen grote steun op voor de populistische nieuwkomer Forum voor Democratie.
Ik interpreteer dat als teken dat mensen niet langer over hun hoofd heen geregeerd willen worden; ze willen serieus genomen worden en mee mogen doen.
Populisten spinnen altijd al garen bij deze onvrede, maar tot een door FvD bepleite NEXIT zal dit vermoedelijk niet verleiden. De Nederlanders zien aan Brexit en Trump heus wel waar luisteren naar populisten toe leidt.
De ‘stem des volks’ kan op een betere en veiligere manier kenbaar gemaakt worden. Want met die algemene onvrede valt het best wel mee als we afgaan op de CBS-meting (mei 2018) Monitor Brede Welvaart. Van alle Nederlanders is 85,5% tevreden met zijn leven. Zelfs van de laagopgeleiden is dat percentage nog ruim 81%. We zijn de gelukkigste mensen van de EU en daarmee behoren we ook tot de wereldtop.
We leven hier in een paradijsje zoals dat in de lange geschiedenis van de mensheid nog op maar weinig plekken is gerealiseerd. Dat is echt wel het vieren waard, zou ik denken.
En dat allemaal dankzij onze democratie. Maar die behoeft groot onderhoud, zodat ook de onvrede afneemt en de betrokkenheid toeneemt. Dat kan allebei gebeuren met een Feestweek van de democratie.
Aan het einde van elk schooljaar en nog voor het uitvliegen van veel gezinnen naar verre oorden. Met als een terloops maar wel belangrijkste onderdeel: het komen invullen van een stemformulier als burger-oordeel over het gevoerde overheidsbeleid. Om het jaar 1. het gevoerde beleid in Europa 2. het gevoerde beleid in Den Haag 3. het gevoerde beleid in het provinciehuis en 4. het gevoerde beleid in de gemeenteraad.
De burger spreekt er zich over uit … maar wel onbeïnvloed door wie dan ook.
Twee weten meer dan één, en met de hele groep kun je brainstormen en grote problemen oplossen. Dat is de kracht van ons mens-zijn en van de democratie. Dat is het tot uitdrukking laten komen van de wisdom of the crowd. Voorwaarde hierbij is
dat ieders denkkracht individueel is, anders werkt het niet en krijg je napraterij en kuddegedrag. Zoals bij de achter ons liggende referendums heeft gespeeld en zoals ook in Engeland en de VS tot rampzalige uitkomsten heeft geleid. Ook het probleem van beïnvloeding door Russische of andere hackers moet hierbij effectief worden gedwarsboomd. Allemaal kwestie van organisatie.
Elke burger vormt weliswaar haar/zijn mening onder invloed van zoveel mogelijk en zo deskundig mogelijke anderen, maar haar/zijn uiteindelijke beleidskeuzes dient zij/hij in volle vrijheid en vanuit haar/zijn eigen denken tot uiting te brengen. Als dat bij de ideale verkiezingen tot uitgangspunt gemaakt wordt, krijgen de populisten knarsetandend het nakijken.
Verkiezingen dus, als onderdeel van elke feestweek. De beleidskeuzes zijn die van de respectievelijke overheden van de afgelopen vier jaar. Want dat is het grote verschil met de verkiezingen tot nu toe: er wordt niet meer gestemd op personen, niet eens meer op partijen, niet meer op partijprogramma’s en andere wilsverklaringen, maar op het stemgedrag van de partijen in de afgelopen beleidsperiode.
Om de beoordeling ervan door de Kiezer doenlijk te houden worden bedoelde partijbeslissingen beperkt tot dertien (nou ja, een beperkt aantal dus) der meest cruciale beleidsonderwerpen. Die worden op het stemformulier weergegeven, echter anoniem (zonder de partijnaam) en in willekeurige volgorde.
Elk item ingeleid met door CBS en WRR verstrekte feiten en getallen, ter extra informatie.
Deze vernieuwing van onze verkiezingen (wenselijk of zelfs onvermijdelijk geworden gezien de huidige noodtoestand) wordt vanzelfsprekend voorafgegaan door ampele voorlichting in alle media, het publiek wordt er niet mee overvallen. Op scholen oefenen de hoogste klassen met oude stemwijzers en de scholieren ontdekken tot hun verrassing welke partij ze blijken aan te hangen. Ze nemen hun ervaringen mee naar de keukentafel en zo raken ook hun ouders er steeds meer mee vertrouwd.
Het kiezen uit dertien partijbeslissingen vergt veel meer tijd dan het rood maken van een rondje bij een persoon of partij in het stemhokje. Het vergt nadenken. Daartoe kan niemand verplicht worden. Vanwege de denktijd moeten de KIEZERS in ploegen opkomen. Een en ander vereist dat KIEZER (vrouw, man, jongere) zich voor deelname aanmeldt en bij hun aanmelding aangeven of ze in de ochtendploeg, dan wel in de middag- of de avondploeg willen verschijnen. Vandaar dus ook dat de verkiezingen over vijf dagen gespreid moeten worden. Feestweek.
Ander vereiste ten behoeve van de onbeïnvloede keuzes van Kiezer is dat het stemformulier-2.0 strikt geheim blijft tot in het stemlokaal. Net als de staatsexamens wordt de envelop met de formulieren pas in het stemlokaal geopend. Ook gebeurt het invullen ervan niet meer in een stemhokje, maar in schoollokalen, dezelfde die nu na de schoolexamens zijn vrijgekomen. De stemformulieren krijgen de KIEZERS pas in het lokaal aangereikt. Elke binnenkomende KIEZER moet zich identificeren en zet zich met haar/zijn formulier aan een der in nette rijen opgestelde tafeltjes.
De tafeltjes zijn leeg, op een balpen na — krijgt zij/hij mee als herinnerings-kadootje.
Kiezer mag niets meebrengen naar het tafeltje, en moet haar/zijn tas en telefoontje achterlaten bij de begeleiders. Er wordt ook gesurveilleerd want de formulieren mogen niet gefotografeerd worden of overgeschreven.
Overigens zijn de KIEZERS al lang doordrongen van het belang van ieders strikt individuele en on-beïnvloede keuzes. Meegebrachte kleuters worden in een speellokaal door vrijwilligers zoet gehouden, kwestie van organisatie.
Pas aan het einde van de Verkiezingen 2.0 worden de formulieren gepubliceerd en kan ieder die dat wil, achteraf zien op welke partij hij/zij blijkt gestemd te hebben.
Ai! Verkiezingen die denkwerk vereisen! Laten die dan wél de ‘stem des volks’ klinken? Leveren die geen elitaire volksvertegenwoordiging op? Welnee, vanwege onze leerplicht is het aantal analfabeten bij ons verwaarloosbaar. Het invullen van het stemformulier-2.0 is minder ingewikkeld dan dat van een belastingformulier.
Niettemin zullen vooral aanvankelijk velen niet deelnemen omdat de nieuwe raadpleging meer denkwerk vergt dan het aankruisen van één hokje. De niet-stemmers kunnen dan evenwel niet langer roepen dat er naar hen niet geluisterd wordt.
Het hoeft ook daarom niet tot een schrillere elite-volksvertegenwoordiging te leiden, omdat het geen leeftijdsdrempel kent. Elke jeugdige die er zich toe in staat acht, mag er zich voor aanmelden, en zal met vreugde worden verwelkomd in het stemlokaal. Blijken van politieke interesse kan niet vroeg genoeg worden gewekt. Jongeren hebben een langere toekomst te behartigen dan ouderen.
Veel burgers zullen wel graag deelnemen maar zijn door welke handicap dan ook niet in staat om dit in het stemlokaal te komen doen. Voor hen worden vrijwillig(st)ers geworven, die terdege geïnstrueerd worden om echt het belang en het verlangen van de cliënt tot hun recht te laten komen.
Het vierjaarlijkse evenement kan gemakkelijk uitmonden in een volksfestijn, het feest van onze democratie. Dit laatste kan tot effect hebben dat het aantal verstokte niet-stemmers geleidelijk zal teruglopen. De politieke bewustwording en betrokkenheid van heel veel burgers zal er aanzienlijk door groeien.
Duurder? Als je kijkt naar de miljoenen die in de huidige verkiezingen doorgaans omgaan, zal deze universele misschien niet eens duurder zijn. Partijpropaganda is overbodig geworden aangezien keuze van de Kiezers voortaan bepaald wordt door het stemgedrag van een partij in de afgelopen vier jaar. Natuurlijk mag elke partij zich profileren (uiteenzetten waar ze voor staat, in tegenstelling tot andere partijen), anders valt er niet eens te kiezen. Maar elke andere vorm van beïnvloeding wordt voortaan als verdacht ervaren.
De nieuwe volksraadpleging kan de volksvertegenwoordiging in de Tweede (en Eerste) Kamer behoorlijk opschudden. Sommige partijen zullen slinken en andere groeien. Partijkaders die altijd veilig hebben kunnen varen op hun campagnes en affiches, zullen deze manier van volksraadpleging beangstigend vinden. Maar elke rechtgeaarde democraat zal er voor zijn.
Misschien dat deze historisch nieuwe manier van volksraadpleging ook staatsrechtelijk afwijkt, of zelfs een grondwetswijziging vergt. Maar wellicht is de radeloosheid door de huidige vorm van volksraadpleging zo groot dat zij toch overdenking verdient. En Nederland kan er weer een beetje gidsland mee worden! Na zoveel jaren van VVD/CDA suprematie is dat een vergeten ideaal aan het worden.
De lokale burgers die tot nu toe de plaatselijke verkiezingen assisteren, zullen uitgebreid worden met een stoet studenten en scholieren die hun vakantiegeld verdienen met in deze feestweek van de democratie geïnformeerd werk voor het surveilleren in de lokalen, het tellen van de uitkomsten, het assisteren van gehandicapte kiezers die thuis de kans moeten krijgen, en bedenk het maar.
De feestweek komt in de plaats van de koningsdag (de koninklijke familie zal graag afstand doen van die verplichting) en de Vierdaagse hoeft er geen hinder van de ondervinden.
Dit gaat totaal niet werken, om diverse redenen.
Om nu maar even één dingetje te noemen: (citaat) “Want dat is het geheim: dat het uitspreken onbeïnvloed door wie dan ook geschiedt”. Vandaag de dag registreren grote tech-concerns (zoals Google, Amazon, Facebook) de voorkeuren en meningen van alle consumenten nauwgezet, en ***manipuleren*** die meningen vervolgens ook, direct of via anderen die de consumentenprofielen misbruiken. Zie de wijze waarop in Amerika de Trump-campagne de gegevens van Facebook heeft misbruikt om kiezers te beïnvloeden.
Het is de vraag of “onbeinvloed uitspreken” in dit internet-tijdperk niet per definitie onmogelijk is geworden…
De hier voorgestelde werkwijze (die ook nog eens nodeloos ingewikkeld is) zal de ongewenste invloed van online massa-manipuleerders alleen maar groter en gevaarlijker maken.
>>>“Want dat is het geheim: dat het uitspreken onbeïnvloed door wie dan ook geschiedt”.<<>>Het is de vraag of “onbeinvloed uitspreken” in dit internet-tijdperk niet per definitie onmogelijk is geworden…<<<
Iedereen zit vandaag in een bubbel. Prachtig, ieder op zijn eigen wijze geïnformeerd. Dat verhoogt de gewenste diversiteit, zou ik zeggen.