Is postmodernisme links?

O, zeker, tenminste volgens de Canadese professor psychologie Jordan Peterson, strijder voor christelijke waarden zoals het kerngezin en gewild spreker voor rechtse gezelschappen. Hij postuleert dat de mainstream academische wereld beheerst wordt door neomarxisme en postmodernisme. Onze westerse moraal , zo betoogde hij in zijn lezing voor De Nederlandse Leeuw, is immers gebaseerd op een “geopenbaarde moraal”.  Derhalve voer hij uit tegen het postmodernisme als een verraderlijk gemaskerde vorm van marxisme.
Als je daarentegen onze Floris van den Berg (in LIBERALES dec. 2018) leest uitvaren tegen de postmodernist René ten Bos, de vorige Filosoof des Vaderlands, met diens boek Dwalen in het antropoceen (2017) (“Ten Bos stuurt aan op chaos, wanhoop, cynisme en defaitisme”),
dan lees je een aanval op het postmodernisme vanuit het tegenovergestelde kamp.

Het beste artikel las ik van Helen Pluckrose, alumnus van de Londense Queen Mary University: “Postmodernism and its impact. How French intellectuals ruined the West “.
Ze behandelt François Lyotard met zijn ‘meta-narratief’, Michel Foucault met zijn ‘systeem van discursieve macht’ en Jaques Derrida met zijn ‘deconstructie van onderdrukkende hiërarchie’. Zijnde de drie toch meest toonaangevende denkers van het postmodernisme.
Maar waar de moderniteit vervuld was van optimistisme  en vooruitstrevendheid, humanistisch, liberalistisch en universalistisch en vol vertrouwen op de wetenschap en de ratio,  is het postmodernisme sceptisch, op het pessimistisch af, en alles relativerend. Dus eigenlijk reactionair. En het mag geen verbazing wekken dat het voedingsbodem heeft kunnen bieden aan rechtse bewegingen als het Amerikaanse alt-right, aan ‘ook maar een mening’ en aan populisme.   

Wie zich ook tegen het postmodernisme keert is wetenschapsfilosoof Maarten Boudry.  In een essay in De Morgen 18 juni 2017 wijst hij op Rob Wijnberg, hoofdredacteur van De Correspondent. Uit diens artikel “Waarom feiten niet het antwoord zijn op nepnieuws” citeert Boudry: “De weg van de waarheid is een heilloze weg, want sinds het postmodernisme weten we dat geloof in waarheid en feitelijkheid niet langer houdbaar zijn. Er is niet zoiets als waarheid, want – voor zover er één realiteit is – ervaart, interpreteert en beschrijft iedere mens die steeds weer anders. “
Boudry eindigt zijn essay met te stellen: “Geloof in waarheid opgeven is een vorm van zelfontwapening.” En citeert Russell in 1935: “In het misprijzen voor de waarheid ligt de kiem van het fascisme.” Dus pleit Boudry voor de waarheid als wapen.

Wat vindt de humanosoof?
Het postmodernisme is natuurlijk niet rechts, want het neemt het altijd op voor andere culturen en onderdrukten zoals homo’s en vrouwen. In genderstudies slaat het postmoder-nisme zelfs extreem-links door.  Maar vooruitstrevend is het ook niet, wegens aperte afkeer van wetenschap. En dan dat jargon, waarin het vaak regelrechte nonsens wist te verhullen. De ontmaskering daarvan heeft gelukkig gewerkt.
 
Mijn grote kritiek op het mainstream worden van het postmodernisme  is – dat wordt helaas door al haar kritische filosofen vergeten – dat hierdoor de boodschap van haar ‘aartsvader’ Kant vergeten is. Juist toen daarvoor de vereiste disciplinewetenschappen beschikbaar kwamen en de filosofie haar terechte plaats kon gaan innemen op de bok van de koets der samenleving waar de kerken door de wind of change, opgestoken door de vleugelslag van de vrije markt economie, van afgewaaid werd. Namelijk dat haar belangrijkste opdracht is: het in kaart brengen van ‘de mens’.
“De mens’?  Daar hebben Hobbes en Nietzsche toch al afdoende op gewezen?
Wat? nieuwe inzichten vanuit antropologie en paleoantropologie en ethologie? Nou, dan kunnen wij dit verder mooi aan de disciplinewetenschappen overlaten! Dat is onze taak helemaal niet, de plaats van de theologen in gaan nemen! Wij zijn zelf een tak van wetenschap, toch?
Ze zijn met de rug naar de onderzoeksdata vanuit de echte (discipline)wetenschappen blijven zitten en zo zitten ze vandaag nog steeds.

Ze hebben de mensen met NIX aan laten tobben met hun Grote Vragen als ‘waartoe zijn wij op aarde’. Daar hadden de kerken vroeger tenminste nog een kluitje voor waarmee de meute het riet in konden hollen. Vragen naar ZIN (vandaag nog steeds een lopende serie in Trouw).
Wees blij dat het leven geen zin heeft (1990) was de kluit van Jaap van Heerden voor de jongeren die NIX meer mee kregen en naar de filosofen begonnen te kijken voor IETS.
De recente kluit  Dwalen in het antropoceen (2017) van Ten Bos heb ik al genoemd.

Dat het postmodernisme een ramp geweest is, waar we het graaien van de lui die bij het ‘grote geld’ kunnen, aan te wijten hebben, dus de opeenvolgende crises, de bezuinigingen, het populisme  en de gele hesjes, dat besef moet bij de kritische filosofen nog in dalen. Al klinkt dat  “How French intellectuals ruined the West”van Helen Pluckrose al bemoedigend.